Het Waddengebied – laatste wildernis van Nederland
Het Waddengebied is het grootste natuurgebied van Nederland. Wie Wadden zegt, denkt aan de Waddeneilanden. Inderdaad hebben we prachtige eilanden, maar er is veel meer: de Waddenzee, het kustgebied en de eilanden. Het hele gebied is enorm veelzijdig en door UNESCO uitgeroepen tot Werelderfgoed Waddenzee.
De Waddenzee die wij delen met Duitsland en Denemarken is uniek als grootste getijdengebied en droogvallende zee ter wereld. De ondiepe zee is een dynamische wildernis, altijd in beweging, en door invloed van eb en vloed veranderen natuur en landschap voortdurend. Door weer, wind en water ontstaat er een zilte natuur met slikken, kwelders, duinen, geulen en zandplaten, waar allerlei dieren en planten leven. Deze zilte natuur is een explosie van biodiversiteit. Mosselbanken, soms honderden meters lang en meer dan een meter hoog, vormen de thuisbasis voor heel veel dieren, van alikruiken tot krabben en garnalen. Ze herbergen diepe poelen waarin vissen zoals grondel en bot hun heil zoeken. In de luwte, tot honderden meters achter de riffen, vinden vele andere bodemdieren een thuis, zoals kokerwormen en kokkels.
De verscheidenheid en het aantal wadvogels is overweldigend. Van veel soorten trekvogels gebruikt een groot deel van de wereldpopulatie het wad als tankstation tijdens de trek. Zes miljoen vogels broeden of overwinteren in het gebied. Meer dan dertigduizend zeehonden vinden er rust en ruimte. Daarnaast zijn er veel bijzondere vissen en volop schaal en schelpdieren.
Vooral de Groningse kant van de ondiepe Waddenzee is een relatief veilige haven voor jonge vis die later de zee op gaat, en daarmee belangrijk als kraamkamer van de Noordzee en zelfs de Atlantische Oceaan. Een groot deel van deze oosthoek van de Waddenzee is verboden terrein, het is het best beschermde en internationaal belangrijkste natuurgebied in Nederland. Alleen op het wad en de zandplaten vanaf de oostkant van Schiermonnikoog kan de waddennatuur echt zijn gang gaan. Het is de meest omvangrijke plek in de hele internationale Waddenzee waar de mens niet vist, geen voedsel verbouwt, niet recreëert en niet in de bodem graaft.
Zuidoostelijk van Schiermonnikoog liggen op het uitgestrekte wad de onbewoonde Groningse Waddeneilanden ‘Rottumeroog’, het meest oostelijke Nederlandse Waddeneiland, ‘Rottumerplaat’ en ‘Zuiderduin’.
Het behoud van natuur staat hier centraal. De enige bezoekers zijn boswachters, vogelwachters, beheerders van Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer, af en toe een kunstenaar of een bioloog. Er broeden veel vogels van April tot en met Juni. Rottumeroog is te bezoeken met een speciale expeditie in de maanden Augustus tot en met Oktober.
Het droogvallend wad is een unieke ervaring, te beleven tijdens een wadlooptocht of droogval-expeditie. Er zijn diverse mogelijkheden naar Schiermonnikoog, Ameland of Borkum. Met een droogval-expeditie is het soms ook mogelijk om varend en lopend naar Rottumerplaat te gaan.
De Groningse Waddenkust ligt in een strook van 34 kilometer tussen Lauwersoog en de Eemshaven. Zonsopgang en zonsondergang op de dijk bij Lauwersoog zijn een kleurrijke ervaring. In de verte zie je Schiermonnikoog liggen, een prachtig uitzicht en hemelsbreed op zo’n 5 km afstand. Wat oostelijker is het onbewoonde Rottum te zien.
Aan de meest oostelijke kust op het grensgebied van Nederland en Duitsland ligt het estuarium de Dollard. De rivier de Eems mondt hier in uit en stroomt daarna via de Eemsmonding door naar de Waddenzee. Zoet en zout water komen bij elkaar en er is getijde verschil. Dit zorgt voor een bijzonder landschap met planten, vogels, vissen en andere dieren die nergens anders in de Waddenzee leven: je kunt er zeer zeldzame vogels zoals de Kluut en de Tureluur vinden en onder meer fraters, zeehonden en bruinvissen spotten. Tip bij De Dollard is Vogelkijkhut de Kiekkaaste, de enige Nederlandse vogelkijkhut buiten de dijken. Vanaf de dijk is het een kwartiertje lopen naar de Kiekkaaste, maar het pad kan nogal blubberig zijn en is niet aan te raden bij harde wind. De Punt van Reide is een uniek schiereilandje van kwelders en wierden. Zowel zeevogels als weidevogels komen hier graag. Met een beetje mazzel spot je zeehonden in het nabijgelegen wad!
Achter de dijk ligt een uitgestrekt kwelderlandschap waar de Waddenzee vrij spel heeft. Hier ligt ook het kleinste open zeehaventje van Nederland: Noordpolderzijl.
